sobota, 20 sierpnia 2011

Rajtarzy na trzy/cztery/pięć kompanii podzieleni (plus jedna chorągiew husarii)


Pisałem już kilka razy o strukturze regimentów piechoty cudzoziemskiej, tym razem słów kilka o podobnych podziałach w regimentach rajtarii w pierwszej połowie XVII wieku.
Pierwszy regiment z którym mamy do czynienia w źródłach to opisywany już przeze mnie oddział Nagera:
Jednostka ta najprawdopodobniej nigdy nie weszła do służby, jednak według zakładanego etatu miała mieć 4 kompanie liczące po 300 koni każda.
W armii litewskiej walczącej w Inflantach w 1622 roku widzimy regiment Mikołaja Korffa, jednostka ta powstała w oparciu o jego chorągiew rajtarską służącą od 1621 roku. Regiment składał się z chorągwi husarskiej i trzech chorągwi rajtarii (‘starej’ czyli tej będącej na służbie poprzednio oraz ‘białej’ i ‘niebieskiej’). Chorągwie te nie miały jednolitej siły: husaria miała 98 koni, ‘stara’ rajtarska 159 koni a ‘biała’ i ‘niebieska’ odpowiednio 106 i 105 koni.
Kolejny regiment litewski znajdujemy w 1625 roku, dowodził nim Sey (Sej). Jednostka ta miała etatowo 400 koni i składała się z 4 kompanii (zapewne 100 koni każda, być może jednak leibkompania była silniejsza a pozostałe kompanie słabsze). Regiment ten jednak znika z armii litewskiej po jednej lub dwóch ćwierciach służby.
Od 1626 do 1629 roku w armii litewskiej walczy przeciw Szwedom regiment rajtarii Mikołaja Korffa. W 1626 roku liczy 500 koni, podzielonych na 4 kompanie. Kornet pułkownika Korffa ma 150 koni, kolejne kornety odpowiednio 130, 120 i 100 koni. Regiment utrzymał etat 500 koni i 4 kompanii do końca wojny, z tymże siła poszczególnych kompanii dosyć regularnie ulegała zmianie.
Przenosimy się do Prus, gdzie od jesieni 1626 roku walczy regiment rajtarii Abramowicza (Abrahamowicza). Początkowo złożony jest z 400 koni, podzielonych na 3 kompanie. Prawdopodobnie od połowy 1627 roku oddział ten ma już 5 kompanii, zachowując taki podział do końca wojny. Spis wojsk koronnych dokonany latem 1629 roku ukazuje etatową siłę kompanii jako 147 koni (kornet pułkownika), 120, 119, 110 i 101 koni. Znów więc duża różnorodność liczebność poszczególnych kompanii, blisko 600 koni etatu, acz popis z września tegoż roku wykazał zaledwie 205 koni w całej jednostce.
Ostatnim regimentem którego ślad udało mi się odnaleźć jest jednostka Balcera Franckenberka, zaciągnięta w 1647 roku w ramach ‘tureckich’ planów Władysława IV. Oddział ten liczył 600 rajtarów, nie wiem jednak na ile kompanii był podzielony.
W tym momencie nie kojarzę żadnego innego regimentu rajtarii w armiach koronnej i litewskiej w pierwszej połowie XVII wieku, jeżeli jednak jakiś oddział pominąłem to z góry przepraszam i chętnie odpowiem na wszelkie komentarze w tej materii. Dyskusja jak zwykle mile widziana.

2 komentarze:

  1. Wiadomo coś więcej o tej chorągwi husarskiej, która pojawiła się w regimencie Korffa? Istniała wcześniej, czy została nowosformowana? Zapisała się czymś?

    OdpowiedzUsuń
  2. Była to nowo utworzona chorągiew, jej porucznikiem był Bogusław Holiński, a chorążym Szołomski. Nie wiem dokładnie kiedy w 1622 roku rozpoczęła służbę, jako że zwinięto ją w grudniu 1622 roku stawiałbym, ze przesłużyła dwie ćwierci. Nie znalazłem informacji o jej udziale w walkach, ale też nie mam dostępu do wszystkich źródeł dotyczących walk w 1622 roku.

    OdpowiedzUsuń