sobota, 22 maja 2010

Dukaty króla Jana


Jan III Sobieski niezwykle ofiarnie zaangażował się w przygotowania do odsieczy Wiednia w 1683 roku. Poniżej ciekawe zestawienie wydatków z prywatnej szkatuły monarchy w obliczu wyprawy wiedeńskiej. Władca głęboko sięgnął do własnej kiesy by wystawić wojsko na wyprawę wiedeńską, wypłacając:
1) zaliczki w czasie zaciągu armii - 110 000 zł – był to suma którą król przeznaczył na zwiększenie (z 9 do 22 zł/żołnierza) jednorazowego dodatku dla nowozaciężnych żołnierzy piechoty
2) koszt zaciągu kozackiego - 95 551,20 zł
3) fortyfikowanie Lwowa a także mniejszych miejscowości pogranicznych (Brody, Złoczów, Żółkiew) – kwota nieznana
4) oddziały wojskowe JKM (gdzie był tytularnym rotmistrzem):
- koronna chorągiew husarii JKM
- litewska chorągiew husarii JKM
- koronna chorągiew husarii królewicza Jakuba
- koronna chorągiew husarii królewicza Aleksandra
- koronny skwadron arkebuzerii JKM
- koronna chorągiew pancerna JKM
-litewska chorągiew pancerna JKM
+ jednostki autoramentu cudzoziemskiego, za które nakłady bez wątpienia zwróciły się po zapłacie żołdu:
- koronny regiment gwardii pieszej JKM
- koronny regiment gwardii pieszej królowej
- dwa koronne regimenty dragonii JKM
[nie mam danych o oddziałach litewskich, a pewnie i takie były]
+ oddziały prywatne(przyboczne):
- chorągiew janczarska
- kilka chorągwi jazdy (nie mam dokładnych danych)


Profesor Jan Wimmer w pracy 'Wiedeń 1683. Dzieje kampanii i bitwy' [Warszawa 1983] ocenia że prywatne wydatki króla w tej wyprawie znacznie przekroczyły 500 000 zł. Taka suma robi wrażenie, gdy dla przykładu podamy, że w tym czasie koronny czy litewski husarz miał 204 złotych rocznego żołdu, pancerny 168 zł/rocznie a koronny dragon 224 złotych. By ukazać szerszy obraz – łączny koszt sfinansowania armii przez Rzeczypospolitą miał w 1683 roku wynieść około 11 milionów złotych.
Na pewno w sporym stopniu Jan III odbił to sobie bogatą zdobyczą pod Wiedniem, a i z cesarskich czy papieskich subsydiów grosz jakowyś zasilił jego kiesę, niemniej jednak należy podziwiać przykład jaki władca dał swym zaangażowaniem w organizację i przygotowanie wojsk.

6 komentarzy:

  1. Kiedy po Rzplitej rozeszła się wieść że Batory rozgrabił dobra tykocińskie, Zamoyski zrobił lepsze zestawienie. Rzekł ponoć wtedy:
    Oto Wam szlachetni Posłowie Król Jegomość liczbę czyni, jadł w piątek ryby, a w sobotę grzyby"

    OdpowiedzUsuń
  2. Hmmm, król Stefan wiedział co robi, trochę dobra po Zygmuncie Auguście wszak tam było ;)

    OdpowiedzUsuń
  3. czolem, podsiadania JKM Zygmunta Augusta byly ogromne - w ksiazce Felixa Kopery 'Dzieje Skarbca koronnego' jest rodzial IV w ktorym autor pisze o transferze spadku po JKM Zygmuntcie Auguscie do Batorego
    http://books.google.com/books?id=mdk8AAAAYAAJ&pg=PA75&dq=zygmunt+august+klejnoty&hl=en&ei=dlH5S5v2EIG0lQe10tC_Cg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCoQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false
    A w ksiazce imci Juliana Kolaczkowskiego 'Wiadomości tyczạce siẹ przemyslu i sztuki w dawnej Polsce' jest doslownie 'morze'na temat skarbow ostatniego Jagiellona (i innych wladcow Polski et RON) http://books.google.com/books?id=oi8sJuFtDQUC&pg=PA710&dq=zygmunt+august+++rzemiosla+w+polsce&hl=en&ei=XVD5S7TXHMX_lgeEr9XwCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CCoQ6AEwAQ#v=onepage&q&f=false

    OdpowiedzUsuń
  4. Dzięki Dario, przejrzę owe wspomniane przez Ciebie pozycje

    OdpowiedzUsuń
  5. He was really a king / magnate!
    To było naprawdę król / magnat!

    OdpowiedzUsuń