Przeformowanie jednostki dragońskiej w piechotę cudzoziemską powinno być, przynajmniej w teorii, sprawą bardzo prostą. Dragoni i tak walczyli pieszo, więc nie trzeba ich było dodatkowo szkolić, a tylko zabrać konie i wydawałoby się, że jest po kłopocie (dragonia miała wyższy żołd dopiero w końcu lat 70-tych, więc sprawy finansowe nie były tutaj problemem). Nie wiem jednak, jak wyglądało wystawianie pikinierów w takich przeformowanych oddziałach – dragonia wszak (wbrew teorii mądrych głów wojskowości XVII wiecznej) raczej pik nie używała, tworząc oddziały czysto muszkieterskie. Być może część żołnierzy uczono w tak przekształconym regimencie ‘roboty’ piką, ewentualnie oddziały walczyły tylko w składzie muszkieterskim?
Pierwsze ślady ‘przerabiania’ dragonów na piechurów znajdujemy w czasie kampanii 1622 roku, kiedy po rozformowaniu dragońskiej roty Johna Donowaya hetman Radziwiłł użył ex-dragonów do uzupełnienia pozostałych roty piechoty cudzoziemskiej. Wydaje się, że z podobnymi praktykami spotykamy się w ramach armii koronnej walczącej ze Szwedami w okresie 1626-1629. Przykładowo wszystkie trzy jednostki kwarcianej dragonii (regimenty Butlera i Wintera oraz skwadron Lessego) po 1627 roku znikają z armii, jednak Jakub Butler dowodzi w 1629 roku regimentem piechoty, gdzie jednym z kapitanów jest Lesse, z kolei Wintera widzimy w 1628 roku w ramach pieszego regimentu Gerharda Denhoffa. Zapewne trudy kampanii zebrały tutaj żniwo tak wśród dragonów jak i ich koni, być może jednak część kompanii w ramach regimentów wciąż używana była ‘podragoniona’ (np. jednak z kompanii w regimencie pieszym Butlera).
Więcej przykładów takiej zmiany statusu znajdujemy w drugiej połowie wieku, przede wszystkim w armii koronnej (przykłady z Korony podaję jako pierwsze).
Istniejący od drugiej ćwierci 1656 roku regiment dragonii Jana Sapiehy został na początku 1660 roku zamieniony na pieszy, ze stanem zredukowanym z 600 do 480 porcji.
Skwadron dowodzony przez majora Jana Kazimierza Żelskiego (w służbie od końca 1657 roku) na początku 1659 roku połączono z regimentem dragonii referendarza koronnego Andrzeja Morsztyna i na początku 1660 roku całość przemianowano na regiment pieszy pod komendą tego ostatniego, liczący blisko 1000 porcji. Zapewne w skład tego regimentu weszła także samodzielna kompania dragońska Jana Skrodzkiego, która również w pierwszej ćwierci 1659 roku zostaje przekształcona w piechotę.
W ostatniej ćwierci 1661 roku Michał Radziwiłł oddaje swój regiment dragonii pod komendę płk. Wilhelma Korffa i oddział ten służy jako regiment piechoty. W trzeciej ćwierci 1663 roku Józef Łączyński i Wacław Leszczyński ‘spieszają’ swoje regimenty dragonii, jako piechota oddziały te służą do końca wojny z Moskwą.
Bardzo dużo zmian status dragonii w piechotę obserwujemy w latach 70-tych. Na początku 1674 roku, w następstwie ciężkiej dla dragonii (spore straty, zwłaszcza w koniach) kampanii chocimskiej, na regimenty piesze zostały przeformowane oddziały Jana Przebendowskiego, Jana Lipskiego (dowódca major Fitinghoff), Hieronima Lubomirskiego (dowódca Eliasz Krauzer), Marcina Kazimierza Borowskiego (ppłk. Korff, po nim ppłk. Bielawa) , Szczęsnego Potockiego i Pakosława Kazimierza Lanckorońskiego. Z kolei pierwsza ćwierć 1677 roku przyniosła zamianę regimentu Jana Donnemarka w regiment pieszy jego imienia, pod ppłk. Gryxem.
Co do zmian w armii litewskiej, pierwszą udało mi się znaleźć w drugiej połowie 1659 roku. W dywizji lewego skrzydła (dawna hetmana Gosiewskiego, pod komendą Komorowskiego) istniejąca od połowy 1656 roku chorągiew dragońska Jana Baptysty Fredianiego przeszła, jako piechota (bez zmiany stanu - 100 porcji), pod komendę Grzegorza Barsottiego. Drugą nową jednostką piechoty była leibkompania hetmana Gosiewskiego pod irlandzkim pułkownikiem Hugonem O’Kelly, jako dragońska służąca prawdopodobnie już od 1658 roku.
W 1661 roku regiment dragonii hetmana wielkiego litewskiego Sapiehy został przekształcony w regiment pieszy, pod komendą Wilhelma von Klodta. Stan etatowy 480 porcji nie uległ zmianie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz