Piechota wybraniecka w wojnie pruskiej 1626-1629

Udział piechoty wybranieckiej w wojnie 1626-1629 jest bardzo słabo znany. W materiałach źródłowych znajdujemy tylko nieco danych o liczebności wybrańców w poszczególnych latach. Brakuje jednak wzmianek o działaniach wojennych tych oddziałów, jak się wydaje akcje wybrańców są często zaliczone w poczet piechoty polsko-węgierskiej. Poniżej garść danych na ten interesujący, ale słabo zbadany temat.

W obliczu szwedzkiego ataku na Prusy rozpoczęto zbierania piechoty wybranieckiej, zapewne jako pierwsza pojawić się tam mogli wybrańcy lokalni, z ziem pruskich. Nie brali udziału w bitwie pod Gniewem, być może jednak wchodzili w skład zgrupowania oblegającego Ornetę.

Latem 1627 roku w składzie armii koronnej widzimy 1385 wybrańców. Poniżej lista jednostek (województwo, liczba wybrańców, następnie nazwisko rotmistrza)

- krakowskie i sandomierskie – 204 - Rybiński

- wielkopolskie – 158 - Wiadrowski

- mazowieckie – 190 -  Pilichowski

- podlaskie – 190 -  Taczanowski

-  pruskie – 226 - Pągowski

- podolskie, kijowskie i bracławskie – 100 - Głuchowski

- lubelskie, wołyńskie i  bełskie – 107 - Krzysztof Kwiliński

-  ruskie– 200 - Mikołaj Zaćwilichowski

Oddziały te zapewne pełniły głównie funkcję garnizonową, brak bowiem wzmianek o tych rotmistrzach w opisach starć kampanii.

Ilu dokładnie wybrańców wzięło udział w kampanii 1628 roku – nie wiadomo. Według źródeł szwedzkich możemy jednak, jak sądzę,  zidentyfikować kilku rotmistrzów wybranieckich, którzy mieli być obecni pod Grudziądzem i przy próbie odsieczy Brodnicy. Są to Tomasz Wołkowicki (dowodził wybrańcami z woj. mazowieckiego w 1629 roku) i  Mikołaj Łoknicki (w 1629 roku dowodził wybrańcami z woj. podlaskiego).  Z kolei rotmistrz Rybiński, dowodzący w 1627 roku wybrańcami z woj. krakowskiego i sandomierskiego, zginął przy próbie odbicia Brodnicy z rąk szwedzkich w listopadzie 1628 roku.

W 1629 roku armię wspierała o wiele mniejsza liczba wybrańców. Znajdujemy ich w Prusach tylko 420, z trzech województw:

- 100 z wielkopolskiego pod rotmistrzem Krzysztofem Kwilińskim

-  160 z mazowieckiego pod rotmistrzem  Tomaszem Wołkowickim

-  160 z podlaskiego pod rotmistrzem Mikołajem  Łoknickim

Temat zdecydowanie wymaga dokładniejszego zbadania i dokładnego przestudiowania materiałów źródłowych, wydaje się bowiem bardzo interesujący…