W 1651 roku we Francji ukazało się dzieło zatytułowane Déscription de l'Ukrainie, qui sont plusieurs provinces du Royaume de Pologne, Contenuës depuis les confins de la Moscovie, jusques aux limites de la Transilvanie. Ensemble leurs moeurs, façcons de vivres et de faire la Guerre. Par le Sieur de Beauplan. Lepiej znane u nas jako Opisanie Ukrainy przynosi niezwykle interesujące opisy autorstwa Guillaume’a le Vasseur de Beauplana, inżyniera i kartografa służącego Zygmuntowi III i Władysławowi IV. Wśród obserwacji Francuza znajdujemy takie oto description husarii:
Husarzy, jazda uzbrojona w kopie, są szlachcicami posesjonatami, mającymi do 50 000 liwrów intraty [dochodu] i posiadają świetne wyposażenie. Najtańszy z ich koni nie jest wart mniej niźli 200 dukatów. Są to wszystko konie tureckie, sprowadzane z Anatolii, z prowincji zwanej Karamani. Husarzy słuzą w 5 koni, przeto w chorągwi złożonej ze 100 koni jest zaledwie dwudziestu towarzyszy. Idą oni na samym przedzie i w ten sposób stanowią dowództwo szyków. Cztery następne rzędy, każdy w swoim szyku, to ich słudzy. Kopie ich mają 19 stóp długości i są wewnątrz drążone od ostrego końca aż po rękojeść, reszta zaś wykonana jest z mocnego drzewa.
Na czubkach kopii powiewają proporce, które są bądź biało-czerwone bądź niebiesko-zielone lub też czarno-białe. Zawsze jednak pozostają dwubarwne i na 4 do 5 łokci długie. Jest to chyba pomyślane dla straszenia koni wrogów. Skoro bowiem opuszczą swe kopie pędząc co koń wyskoczy, proporce owe kręcą się wkoło, budząc lęk nieprzyjacielskich koni, których szeregi chcą rozerwać.
Zbrojni są nadto w pancerze, naramienniki, nagolenniki, hełmy itd. Nie maja (innego uzbrojenia) jak tylko szabla u boku tudzież pałasz u lewego uda, przytroczony do uda. Do prawego łęku przywiązany jest zwężający się ku końcowi szeroki miecz. W przekroju ma on kształt kwadratowy, a służy do przebijania leżącego już na ziemi nieprzyjaciela, który wszelako jest jeszcze żywy.
W tym też celu miecz ów ma 5 stóp długości. Jego okrągła rękojeść jest ciężka, by łatwiej móc zadać cios ku ziemi i przebić kolczugę. Pałasz służy temu, by rąbać nim ciała a szabla do walki wręcz i do cięcia kolczugi. Nadto posługują się toporami. Ważą one dobre 6 liwrów. Wyglądają jak nasze czworokątne piki, są ostre i z długą rękojeścią dla rozbijania hełmów i pancerzy nieprzyjaciela. Tym narzędziem się je przebija.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz