wtorek, 7 kwietnia 2015

Ekstraordynaryjne poczty do obozu przysłali... - cz. XI


Do ostatecznej rozprawy z kozackim powstaniem Nalewajki w 1596 roku stanęły zarówno siły koronne jak i litewskie. Wielkie Księstwo miało wysłać przeciw Kozakom 1595 żołnierzy pieniężnych: 750 husarii, 745 jazdy kozackiej[1] i 100 piechurów. Ten – skromny wszak  - kontyngent miał zostać wsparty przez poczty ochotnicze i pospolite ruszenie. Wolontarze to  przede wszystkim szlachta mińska i lidzka. 24 lutego 1596 roku w Mińsku popisały się następujące poczty wolontarskie:

Z województwa mińskiego
Jego Mość pan żmudzki po usarsku koni 24, po kozacku koni 50
Jego Mość pan połocki po usarsku koni 10, po kozacku koni 16
Jej Mość pani wojewodzina trocka Hlebowicza zabiera z synem swym koni 74
Jego Mość pan Andrzej Zawisza po usarsku koni 5, po kozacku koni 55
Jego Mość pan Ciszkiewicz koni 12
Jego Mość kniaź Roman Bałtazorowicz Lichowski po usarsku koni 7, po kozacku koni 7
Jego Mość  pan Hładki, pisarz ziemski miński, po usarsku koni 7
Jego Mość pan Trokinicki, chorąży wileński, po kozacku koni 6

Z powiatu lidzkiego:
Jego Mość pan starosta orszański po usarsku koni 11, po kozacku koni 48
Jego Mość pan Zawisza koni 30, powodny koń 1
Jego Mość pan Tryzna koni 20, powodny koń 1
Jego Mość pan Wojciech Skinder, pisarz ziemski lidzki, po usarsku koni 3

Dodatkowo 27 lutego w Mińsku popisały się kolejne poczty:
Pan starosta miński koni 17
Pan wojski miński koni 10
Pan podkomorzy połocki koni 10
Pan Marcin Wołodkiewicz koni 5
Pan Iwan Narkiewicz koni 2
Pan Włoczymski koni 2
Pan Wołk koni 2











[1] Znaczna część rotmistrzów tej jazdy wywodziła się spośród Tatarów litewskich, zapewne więc i część żołnierzy spod ich komendy to także Tatarzy. 

3 komentarze:

  1. Dzień dobry :D Jako że w temacie jestem laikiem, to zapytam mądrzejszych: czym właściwie jest koń powodny? I czy dobrze rozumiem, że pani wojewodzina zabrała ileś koni, czyli że ona czynnie walczyła? Czy to raczej tak nie działało? Bo w sumie raczej logiczne, że nie działało, ale wobec tego dlaczego to ona figuruje w spisie pocztów, a nie syn? Był niepełnoletni? I pytam tutaj raczej o precedensy niż ten konkretny przypadek.
    Z góry dziękuję za odpowiedź, życzę owocnej pracy nad kolejnymi notkami i pozdrówki,
    Athemoss.

    OdpowiedzUsuń
  2. Koń podwodny lub powodny to koń taborowy.
    Pani wojewodzina wysłała na wojnę poczet, ale sama oczywiście nie walczyła. Często zresztą w spisie figurował jakiś magnat czy szlachcic, za którego pieniądze wystawiono poczet czy chorągiew, ale on sam nie brał udziału w kampanii. Syn mógł być niepełnoletni, wciąż mieszkać z matką/ojcem, nie być w stanie wystawić własnego pocztu, etc.

    OdpowiedzUsuń
  3. Duzo po husarsku - bogato bylo :)

    .... a z tym koniem powodnym to bedzie troche 'klopot' - bo generalnie byl to kon wierzchowy prowadzony luzno, 'na rece, na rzemieniu', na powodzie, na ktorym nikt nie jechal, ku splendorowi a pokazaniu sie wlasciciela 'pocztu' czy choragwi.. czesto uzywany w pogrzebach i uroczystych wejsciach czy to krolewskich, magnackich, czy np ambasadorow . Nie byl to kon taborowy czyli juczny etc - mysle. Czapski miesza konia powodnego (inanis equus, desultor ) z podwodnym (clitellarius) czyli jucznym . Paprocki opisujac herb Jastrzebiec w Herbach Rycerstwa Polskiego(str. 152) daje opis bitwy pod Lubieszowem i pokazuje przykla duzycia konia powodnego czyli luzaka - pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń