piątek, 8 kwietnia 2011

Armia litewsko-polska pod Mohylewem 1654/1655 - piechota i dragonia

Nawiązując do bardzo ciekawej notki na blogu Vlada Velikanova:
chciałbym się przyjrzeć nieco kwestii liczebności sił litewskich i koronnych biorących udział w nieudanym oblężeniu (i krwawych szturmach) Mohylewa na przełomie 1654 i 1655 roku.  W oblężeniu wziąć miało udział gros armii litewskiej, wzmocnionej posiłkowym korpusem koronnym. Litwini, którzy ponieśli ciężkie straty w czasie kampanii letniej 1654 roku (Szkłów i Szepielewicze/Ciecierzyn), w sporej części składali się z oddziałów nowego zaciągu – najbardziej brakowało jakże potrzebniej w działaniach oblężniczych piechoty i dragonii, która trudno było odbudować. Stąd też i wsparcie ze strony wojsk koronnych, króla Jan Kazimierz przysłał min. regiment gwardii pieszej i dwie jednostki dragonii  (patrz poniżej). Spróbujmy się więc przyjrzeć, które jednostki możemy z całą pewnością zidentyfikować jako biorące udział w walkach.
Na pierwszy ogień weźmiemy piechotę i dragonię, kawalerii wszelakiej poświęcimy osobny wpis, tamże znajdzie się i nota bibliograficzna. Przy opisie jednostek podaję w nawiasie ich stan etatowy z początku kampanii – oczywiście nie należy się nim zbytnio sugerować, jako że rzadko który oddział przystąpił do kampanii w pełnym składzie, a straty w czasie walk były bardzo duże. Zwłaszcza oddziały litewskie, biorąc pod uwagę straty poniesione w lecie 1654 roku, mogły mieć problem z osiągnięciem stanów. Z litewskich regimentów piechoty cudzoziemskiej tylko oddział Niemirycza mógł walczyć pod Mohylewem – regiment hetmana wielkiego Janusza Radziwiłła wciąż nie został jeszcze odbudowany po Ciecierzynie  w takiej liczbie, by mógł się liczyć w walkach; utraconych w Smoleńsku regimentów Korffa i Tyzenhauza nie odbudowano. W okresie walk o Mohylew w służbie nie widzimy też jeszcze dużego (zakładano 1000 porcji) regimentu dragonii Macieja Gosiewskiego. Identyfikacja oddziałów na podstawie wzmianek o ich udziale w szturmach, nie oznacza to oczywiście, że wyczerpuje to listę walczących oddziałów. Póki co udało mi się jednak odnaleźć następujące:

I. Piechota
- koronny regiment gwardii pieszej JKM Jana II Kazimierza, dowodzony przez Fromholda von Ludinghausena Wolffa (1200 porcji w 9 kompaniach, z tego prawdopodobnie 2 kompanie pozostały w Koronie) –w toku kampanii miał stracić aż połowę stanu liczebnego (sic!), ulegając zmniejszeniu do 616 porcji
- koronny regiment ks. Bogusława Radziwiłła pod Janem Berkiem (1044 porcje)
- litewski regiment piechoty Jana Niemirycza pod Bogusławem Przypkowskim (1000 porcji)
- litewska chorągiew piechoty węgierskiej hetmana Janusza Radziwiłła pod kapitanem Samuelem Janem Juszkiewiczem (200 porcji) – kapitan został ciężko ranny podczas szturmu 23 kwietnia 1655 roku
- litewska chorągiew piechoty węgierskiej ks. Bogusława Radziwiłła pod Stanisławem Skarbkiem (100 porcji)

II. Dragonia
- litewski regiment dragonii hetmana wielkiego Janusza Radziwiłła pod Hermanem Ganzkopfem (600 porcji?) – Ganzkopf ranny w trakcie szturmu 23 kwietnia 1655 roku
- litewski regiment dragonii ks. Bogusława Radziwiłła pod Eberhardem Puttkamerem (600-700 porcji w 5 lub 6 kompaniach)
- koronny regiment dragonów gwardii JKM Jana II Kazimierza, dowodzony przez Fryderyka Molla (600 porcji, prawdopodobnie w 6 kompaniach)
- koronny regiment dragonii Ludwika Weyhera (541 porcji w 4 kompaniach) – Weyher nie uczestniczył w kampanii
- litewski regiment dragonii Jana Ernesta Korffa (750 porcji w co najmniej 4 kompaniach) – dowódca regimentu został ranny w trakcie szturmu 16 lutego 1655 roku
- litewska (prywatna) dragonia Kazimierza Leona Sapiehy – prawdopodobnie dwie kompanie (chorągwie), dowodzone przez Wilhelma Klata i Jana Krugera

2 komentarze:

  1. Very nice indeed! Do you have any info about powiatowy troops?

    OdpowiedzUsuń
  2. That will be mentioned in next part, about cavalry :)

    OdpowiedzUsuń