wtorek, 17 marca 2015

A cóżby to jednego chłopa ze wsi zgubić?


Na sejmie warszawskim w styczniu 1635 roku pan Mikołaj Ligęza, kasztelan sandomierski, przedstawił królowi Władysławowi IV wotum dotyczące przygotowania armii koronnej do walk przeciw Szwedom i Turkom. Znalazł się tam między innymi bardzo ciekawy fragment dotyczący przygotowania specjalnej pieszej wyprawy łanowej przeciw Turkom. Zauroczyła mnie zwłaszcza troska o los chłopów których miano zaciągnąć do tej BPP. Poczytajmy więc cóż też pan Mikołaj wymyślił w kwestii polskiej piechoty:
Ad militem comparandum[1] czemuby się nie miał i ten sposób konsyderować, aby ze wszystkich wsi świeckich i duchownych i rzeczypospolitej, cokolwiek ich jest i z nich pobory idą, coequando[2] wielką, średnią wieś, jednego pieszego na trzy miesiące, Septembr[3], Octobr[4]. Novembrem[5], na Turka tylko samego, gdy czas jego wojny, do tego antemurale wyprawować, albo też ze trzydziestu radniej łanów extraordinarie[6], poborów tylko dwa na trzy miesiące złożyć, aby z nich pieszego godnego, do poborców i skarbników gromady z rynsztunkami, z każdej wsi aequaliter[7] porachowawszy, wedle kwitów poborowych posyłali.
Bo z trzydziestu łanów, na dwa pobory sześćdziesiąt rachując, jednego pieszego na trzy miesiące godnieby się wyprawić mogło, a płaca po 5 złotych na miesiąc, i barwa, muszkiet, szabla, tem wystarczyć się mogła.
Zaczemby niemała liczba piechoty polskiej była, a dato choćby casu in eventu[8], co to niepodobna, mieli poginąć, a cóżby to jednego chłopa ze wsi zgubić? których czasem w zwadach karczemnych i powietrzem siła poginie, a nie znać tego bywa. Do tego wiele luźnych ludzi, próżnujących, na swawolą i pożogi w koronie się udających, mieliby ztąd zabawę wojenną, którą na złe rzemięsła obracają, których po wsiach, miasteczkach siła, wiele złego brojących, luźnych a mężnych, dobrego serca na złe jest.
Z miast zaś, aby tymże setnicy chorągwie, prochy, kule, kolasy, także na trzy miesiące, według kwitów poborowych, extraordinarie wyprawowali.



[1] By wystawić żołnierza.
[2] Po równo.
[3] Wrzesień.
[4] Październik.
[5] Listopad.
[6] Nadzwyczajnie.
[7] Po równo.
[8] Na wypadek. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz