Najbardziej znany i charakterystyczny przykład zmiany statusu jednostki to tzw. pohusarzenie, dzięki któremu jednostka stawała się częścią elity armii, z największym żołdem i przywilejami. Najprawdopodobniej koszty takiej operacji ponosił w znacznym stopniu rotmistrz chorągwi. Jako że 'husarzenie' działo się na rozkaz królewski, towarzysze spod znaku kozackiego/pancernego mogli nie mieć dostatecznych środków na zmianę ekwipunku (zbroje, broń, a zwłaszcza konie). I tutaj właśnie pomoc bogatego rotmistrza była nieodzowna. Poniżej kilka przykładów, niestety głównie z drugiej połowy XVII wieku.
Litewska chorągiew kozacka (150 koni) Feliksa Szczęsnego Niewiaromskiego, walcząca przeciw Szwedom w Inflantach od 1601 roku stała się latem 1603 roku obiektem zabiegów Jana Karola Chodkiewicza u króla Zygmunta III. Litewski wódz w liście z 16 czerwca prosił monarchę by ten raczył przyznać żołnierzom Niewiaromskiego żołd należny husarzom, gdyż kozacy ‘kopijniczo i zbrojno na koń wsiadają’. Nader ciekawa jest zwłaszcza wzmianka o kopiach w chorągwi kozackiej. Król przychylił się do prośby Chodkiewicza i od marca 1604 roku chorągiew Niewiaromskiego (acz w 100 koni) znajdujemy wśród rot husarskich.
W 1605 roku kwarciana chorągiew kozacka Stanisława Gólskiego została pohusarzona w ramach powiększania armii kwarcianej. Na przełomie 1608 i 1609 roku kilka kolejnych rot kozackich (przynajmniej cztery, prawdopodobnie więcej) także zmieniło status. Było to zapewne wygodnym sposobem zachowania w wojsku kwarcianym doświadczonych żołnierzy.
Na początku 1650 roku kozacka chorągiew Władysława Myszkowskiego (istniejąca od początku 1649 roku) została przeformowana w husarską, tracąc 1 (słownie jedną) porcję stanu etatowego (z 99 na 98).
Kolejną zmianę z chorągwi kozackiej na husarską znajdujemy dopiero w pierwszej ćwierci 1660 roku, gdy koronna chorągiew kozacka Aleksandra Koniecpolskiego (licząca od 150 do 200 porcji), walcząca od początku ‘Potopu’, zostaje przeformowaną w liczącą 146 porcji chorągiew husarską pod Stanisławem Lubomirskim.
Lata 70-te w czasie wojny z Turcją przynoszą największą falę pohusarzenia. Najpierw w 1670 roku pancerna chorągiew Wacława Leszczyńskiego, w tym samym lub w 1671 roku dwie kolejne chorągwie pancerne – ks. Ostrogskiego i Stanisława Lubomirskiego – zostają zmienione na husarskie. W drugiej ćwierci 1674 roku husarską staje się pancerna chorągiew Marcina Cieńskiego, w kolejnej ćwierci tegoż roku podobny zaszczyt spotyka pancernych Jana Aleksandra Myszkowskiego. W drugiej ćwierci 1676 roku aż sześć chorągwi kozackich/pancernych zostaje zmienionych w husarskie. Są to chorągwie: Samuela Prażmowskiego, Andrzeja Morstina, Stanisława Warszyckiego, Marcina Zamoyskiego, Pawła Potockiego i Mariusza Jaskólskiego (jako rotmistrz husarii obejmuje ją Jan Gniński).
W ostatniej ćwierci 1687 roku Aleksander Przyłuski oddaje swoją chorągiew pancerną Michałowi Potockiemu, który przeformowuje ją w chorągiew husarską.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz