czwartek, 28 maja 2020

Kadrinazi radzi i odradza – cz. XXXIV



W dzisiejszym odcinku kącika recenzji sięgamy do pracy Padraiga Lenihana ‘Fluxes, fevers and fighting men. War and disease in Ancien Regime Europe-1648-1789’. Ukazała się ona 2019 roku, jako 33 tom w serii ‘From Reason to Revolution 1721-1815’ wydawnictwa Helion & Company.  Jak to zawsze w przypadku blogowych recenzji, najpierw przyjrzymy się konstrukcji pracy, a potem napisze nieco komentarzy.

Praca podzielona jest na piec głównych rozdziałów. Pierwszy z nich to wstęp, omawiający zamysł powstawania książki i w skrócie opisujący z czym czytelnik będzie się miał okazje zapoznać w trakcie lektury. Drugi rozdział omawia przypadki śmiertelności w obozach wojskowych. Co ciekawe, dwa główne podane tu przykłady – Sain-Jean-Pla-des-Corts z 1674 roku i Dundalk z 1689 roku – maja specyficzny wspólny mianownik czyli osobę głównodowodzącego w kampanii, Friedericha Hetmanna von Schomberga. Autor omawia tu zarówno poziom strat jak i ich przyczyny – od warunków bytowania po trudy kampanii. Rozdział trzeci omawia kwestie oblężeń, omawiając trzy z nich i skupiając się przede wszystkim na losie oblężonych: Derry w 1689 roku, Rygę w 1709-1710 i Belgrad w 1717 roku, a także obóz pod Phillippsburgiem w 1734 roku. Znów, jak w poprzednim rozdziale, zapoznamy się z dogłębną analizą strat i omówieniem szerokiego spektrum czynników wpływających na śmiertelności w garnizonach. Rozdział czwarty omawia straty armii w czasie przemarszów. Przypadku to Krym w 1736 roku, Serbia w 1737 roku i Czechy w 1742 roku, tak jak w poprzednich częściach z omówieniem wielkości strat i ich przyczyn. W rozdziale piątym mamy z kolei omówienie zagadnienia strat w szpitalach wojskowych, głównie wspomniane tu kampanie to Perpignan z 1674 roku, Lombardia 1734-1735, Niemcy w 1743 roku, Portugalia w latach 1762-1673.
Książka jest oparta o bogata bazę źródłową, cytując zarówno oficjalne raporty dotyczące strat jak i zapiski źródłowe uczestników wydarzeń. Liczne tabelki i  wykresy mogą odstraszyć niejednego czytelnika, który na pierwszy rzut oka będzie widział te prace jako chłodną i akademicką analizę zagadnienia. Wydaje mi się jednak, ze autor umiejętnie zbilansował tutaj tego rodzaju dane, łączac je z nierzadko bardzo wstrząsającymi opisami autorstwa oficerów i żołnierzy, a także własną analizą wydarzeń i przyczyn nierzadko straszliwych strat niebojowych jakie ponosiły armie w tym okresie. W tekście znajdziemy tez mapy ukazujące teren najważniejszych kampanii omawianych w pracy a także nieco ilustracji z epoki, obrazujących obozy wojskowe – bardzo przydatne przy lekturze. Wszystko to w mojej opinii składa się na bardzo dobrze napisaną i ciekawą pracę. Oczywiście problemem dla niejednego czytelnika będzie cokolwiek hermetyczna tematyka książki, omawiająca bardzo specyficzne zagadnienie i to tylko na wybranych przykładach z epoki. Jest to jednak bardzo ciekawa próba przenalizowania jak warunki bytowania, marszu i opieka zdrowotna (czy raczej jej brak) wpływały na wielkość strat w tym okresie. Zdecydowanie chwała autorowi że podjął się opisania tego dosyć niewdzięcznego przecież tematu.

Końcowa ocena [według rankingu – trzeba mieć – można mieć – lepiej odpuścić – zdecydowani unikać] to bardzo silne można mieć. Tematyka i podejście autora do zagadnienia są bardzo interesujące i godne pochwały, ukazując rzadziej opisywany aspekt XVII i XVIII-wiecznej wojskowości. Jest to jednocześnie jednak pozycja bardzo specyficzna, która zainteresuje zapewne przede wszystkim czytelników „siedzących” już w temacie wojskowości tego okresu.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz