środa, 13 maja 2015

O piechocie w wojnie pruskiej wzmianka kolejna


Zagadnienie liczebności i organizacji piechoty cudzoziemskiej w armii koronnej w wojnie pruskiej 1626-1629 to zdecydowanie jeden z najbardziej interesujących mnie tematów.  Nieco informacji na ten temat zamieściłem już na blogu, nieco można znaleźć także i w mojej książce. Wciąż ‘w szufladzie’ pozostaje mój artykuł o tej formacji, wciąż nie jestem z niego zadowolony i dodaję coraz to kolejne fragmenty. Może kiedyś ujrzy światło dzienne – w takiej czy innej formie. Dużym problem dla badacza tego zagadnienia jest brak źródeł, zwłaszcza popisów jednostek. W książce zamieściłem co prawda informacje dotyczące lata/wczesnej jesieni 1629 roku,  oparte o Comput Woyjska J.K.M, niemniej jednak bardzo boli luka źródłowa pomiędzy końcem 1627 a końcem 1628 roku. To na przełomie tych dwóch lat doszło do, wspominanej już na blogu, reorganizacji jednostek cudzoziemskich. Zlikwidowano praktycznie wszystkie mniejsze regimenty i freikompanie, wcielając je do trzech większych regimentów piechoty. W Summariuszu, co brało wojsko pruskie ad rationem z skarbu Rzptej po sejmie blisko przeszłym i co mu Rzpta winna od 1 decembris 1626 a 1 septembris 1628 możemy znaleźć jednak bardzo ciekawą wzmiankę, dotyczącą wielkości tych regimentów. Możemy ją też porównać z wielkością regimentów z lata 1629 roku co chciałbym zrobić w dzisiejszym wpisie. Zobaczmy jak to wygląda:
I. Regiment Gustava Sparre: w 1628 roku pieszych jest 2755; w 1629 roku dla 9 kompanii (z 12 wymienionych na liście regimentu) to 2517 porcji.
II. Regiment Jakuba Butlera: w 1628 roku pieszych jest 1221; w 1629 roku w 5 kompaniach dragońskich i pieszych to 1035 porcji.
III. Regiment Ger(h)arda Denhoffa: w 1628 roku to 2547 porcji; w 1629 roku w 9 kompaniach to 3073 porcje.
Co prawda Summariusz… nie podaje nam ilości kompanii w regimencie, tu jednak możemy (a raczej musimy, z braku innych źródeł) oprzeć się na źródłach szwedzkich, a dokładnie na planach z opracowanych przez Erika Dahlbergha Ordre de Bataille 1600-1679, (Krigsarhivet, Stockholm).
Regimenty mają tam następującą liczbę kompanii:
- Sparre – 7
- Butler – 6
- Denhoff – 9

Brak polskich źródeł, wymieniających kompanie w regimentach  z tego roku,  nie pozwala co prawda ze 100 %-ową pewnością zweryfikować wiarygodności szwedzkiego źródła, jednak spora część nazwisk oficerów wymieniona przez Szwedów pokrywa się z tymi, które możemy znaleźć w 1629 roku. Mniejsza liczba kompanii w regimencie Sparre w 1628 roku nie dziwi – znaczna część tego regimentu pełniła bowiem służbę garnizonową (np. w Pucku). Ciekawostką jest spory spadek w liczebności regimentu Butlera, był to jednak swoisty „koń roboczy” armii Koniecpolskiego, bo składał się w znacznej części z dragonów. Nic więc dziwnego, że jednostka ta mogła ponosić wyższe straty niż pozostałe regimenty. Należy też oczywiście pamiętać, o charakterystycznym dla armii koronnej zawyżaniu liczebności oddziałów w trakcie ich popisów – nie możemy więc  zarówno liczb z 1628 jak i 1629 roku traktować jako bezwzględnej wielkości oddziałów. Duży odsetek dezercji, spore straty  - tak bojowe (Górzno, walki pod Malborkiem w 1629 roku) jak i niebojowe (z powodu chorób i głodu) – na pewno wpływały negatywnie na liczebność oddziałów. Źródła z 1629 roku podają podejrzanie wysokie stany jednostek, co daje podstawy do traktowania ich z dużą rezerwą.  

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz