Zagadnienie liczebności i organizacji piechoty
cudzoziemskiej w armii koronnej w wojnie pruskiej 1626-1629 to zdecydowanie
jeden z najbardziej interesujących mnie tematów. Nieco informacji na ten temat zamieściłem już
na blogu, nieco można znaleźć także i w mojej książce. Wciąż ‘w szufladzie’
pozostaje mój artykuł o tej formacji, wciąż nie jestem z niego zadowolony i
dodaję coraz to kolejne fragmenty. Może kiedyś ujrzy światło dzienne – w takiej
czy innej formie. Dużym problem dla badacza tego zagadnienia jest brak źródeł,
zwłaszcza popisów jednostek. W książce zamieściłem co prawda informacje
dotyczące lata/wczesnej jesieni 1629 roku,
oparte o Comput Woyjska J.K.M, niemniej
jednak bardzo boli luka źródłowa pomiędzy końcem 1627 a końcem 1628 roku. To na
przełomie tych dwóch lat doszło do, wspominanej już na blogu, reorganizacji
jednostek cudzoziemskich. Zlikwidowano praktycznie wszystkie mniejsze regimenty
i freikompanie, wcielając je do trzech większych regimentów piechoty. W Summariuszu, co brało wojsko pruskie ad
rationem z skarbu Rzptej po sejmie blisko przeszłym i co mu Rzpta winna od 1
decembris 1626 a 1 septembris 1628 możemy znaleźć jednak bardzo ciekawą
wzmiankę, dotyczącą wielkości tych regimentów. Możemy ją też porównać z
wielkością regimentów z lata 1629 roku co chciałbym zrobić w dzisiejszym wpisie.
Zobaczmy jak to wygląda:
I. Regiment Gustava Sparre: w 1628 roku pieszych jest 2755; w 1629 roku dla 9 kompanii (z 12 wymienionych
na liście regimentu) to 2517 porcji.
II. Regiment Jakuba Butlera: w 1628 roku pieszych jest 1221; w 1629 roku w 5
kompaniach dragońskich i pieszych to 1035 porcji.
III. Regiment Ger(h)arda Denhoffa: w 1628 roku to 2547
porcji; w 1629 roku w 9 kompaniach to 3073 porcje.
Co
prawda Summariusz… nie podaje nam
ilości kompanii w regimencie, tu jednak możemy (a raczej musimy, z braku innych
źródeł) oprzeć się na źródłach szwedzkich, a dokładnie na planach z opracowanych przez Erika
Dahlbergha Ordre de Bataille 1600-1679,
(Krigsarhivet, Stockholm).
Regimenty mają tam następującą liczbę kompanii:
- Sparre – 7
- Butler – 6
- Denhoff – 9
Brak polskich źródeł,
wymieniających kompanie w regimentach z
tego roku, nie pozwala co prawda ze 100
%-ową pewnością zweryfikować wiarygodności szwedzkiego źródła, jednak spora część
nazwisk oficerów wymieniona przez Szwedów pokrywa się z tymi, które możemy znaleźć
w 1629 roku. Mniejsza liczba kompanii w regimencie Sparre w 1628 roku nie dziwi
– znaczna część tego regimentu pełniła bowiem służbę garnizonową (np. w Pucku).
Ciekawostką jest spory spadek w liczebności regimentu Butlera, był to jednak
swoisty „koń roboczy” armii Koniecpolskiego, bo składał się w znacznej części z
dragonów. Nic więc dziwnego, że jednostka ta mogła ponosić wyższe straty niż
pozostałe regimenty. Należy też oczywiście pamiętać, o charakterystycznym dla
armii koronnej zawyżaniu liczebności oddziałów w trakcie ich popisów – nie możemy
więc zarówno liczb z 1628 jak i 1629
roku traktować jako bezwzględnej wielkości oddziałów. Duży odsetek dezercji, spore
straty - tak bojowe (Górzno, walki pod
Malborkiem w 1629 roku) jak i niebojowe (z powodu chorób i głodu) – na pewno wpływały
negatywnie na liczebność oddziałów. Źródła z 1629 roku podają podejrzanie
wysokie stany jednostek, co daje podstawy do traktowania ich z dużą
rezerwą.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz