wtorek, 11 listopada 2014

Wierni to Tatarowie JKM - cz.IV


W końcu przeprowadzka (nareszcie na swoje…) zakończona, pora wrócić do blogowania. Trochę sobie od skrobania w tym internetowym kącie odpocząłem, w międzyczasie wpadło mi jednak w ręce kilka ciekawostek, które mogą Was zaprezentować.
Dzięki uprzejmości Bartka Grzanki (pozdrawiam!) zdobyłem wreszcie artykuł Piotra Borawskiego Tatarzy-ziemianie w dobrach Radziwiłłów (XVI-XVIII w.). Można tam znaleźć nieco informacji dotyczących uzbrojenia i wyposażenia jazdy tatarskiej na służbie książęcej. Niby drobiny, ale bardzo ciekawe.
Tatarzy-osadnicy w księstwie nieświeskim  mieli, według nadania z 1597 toku, służyć księciu z rozkazania naszego i na sejmy przy nas w osłonie naszej jechać. Mieli stanąć mając konie dobre i rynsztunek rycerski, za to na wypadek wojny książę miał im dawać barwę (czyli stroje) wydaną z arsenału nieświeskiego. Według przywileju z 1632 roku Tatarzy z księstwa nieświeckiego mieli stawać pod bronią wyposażeni w szablę, parę pistoletów i łuk. Jak widać ich wyposażenie odpowiadało jeździe lekkiej.
Tatarzy z majątków Michała Kazimierza i Bogusława Radziwiłłów w drugiej połowie XVII wieku zostali jednak wyposażeni lepiej: otrzymali bowiem z arsenałów misiurki i karwasze. W 1662 roku w testamencie Jarosza Achmatowicza, będącego lennikiem w księstwie birżańskim, znajdujemy wzmiankę o zapisaniu siostrzeńcowi konia gniadego (…) z siodłem i z parą pistoletów.
Najciekawsza wzmianka dotyczy Tatarów księcia Bogusława Radziwiłła z 1668 roku. Jako że chorągiew tatarska, rekrutowana z trzech osad, miała stanowić eskortę księcia w czasie elekcji, magnat zadbał o jej porządne wyposażenie. Oprócz wspomnianych już misiurek i karwaszy, Tatarzy mieli też otrzymać pomalowane dzidy (rohatyny?), wydano im także z zasobów cekhauzu słuckiego buńczuk, trąby i bębny. Jak widać ks. Bogusław chciał by oddział przyboczny dobrze zaprezentował się w Warszawie.


8 komentarzy:

  1. Czolem mosci Michale,
    ciekawe - powazam bardzo mosci Borawskeigo prace o naszych Tatarch! - mam jedynie jego ksiazki w temacie, artykulis taki jak tenze to jest cos!
    Gwoli ''Tatarzy mieli też otrzymać pomalowane dzidy'' - to wydaje sie ze mamy zrodlowa wzmianke o antenatach lancy ulanskiej, bo z tymi dzidami poszli Tatarzy litewscy na sluzbe do Augusta Mocnego, i sa pokazani np na obrazie Kampanentu saskiego w MWP.
    pozdrawiam i milego nowego mieszkania zycze - :)

    OdpowiedzUsuń
  2. 3 objętość Guthrie wspomina na stronie 60 w bitwie pod Cecorą w armii Iskander Pasha "Regularne" Tatarzy.
    Jakie regularne oddziały z Tatarami mówisz?
    Dziękuję

    OdpowiedzUsuń
  3. Co znaczy '3 objętość Guthrie'? Może łatwiej byłoby zadać takie pytanie po angielsku, bo - przepraszam - ale nie bardzo rozumiem.

    OdpowiedzUsuń
  4. Я буду на українській.
    ACTIONS OF THE THIRTY YEARS WAR William Guthrie. Це 3 том. Видання 2013 року.
    http://www.amazon.co.uk/ACTIONS-THE-THIRTY-YEARS-WAR/dp/B00CF04VXK

    OdpowiedzUsuń
  5. A, to jednak to wydali? Imho szkoda kasy, biorąc pod uwagę poziom dwóch pierwszych: Guthrie mieszał strasznie, źle tłumacząc źródła (czy raczej ktoś mu tłumaczył a on to źle składał). Trzeci tom wydano z jego notatek po jego śmierci i szczerze nie miałem już ochoty wydawać kupy kasy na coś co będzie miało tyle błędów co w dwóch pierwszych tomach.
    Można się tylko zastanawiać, co niby Guthrie miał na myśli pisząc o 'regularnych' Tatarach - na pewno nie chodziło o tatarskie pułki z wojsk kapikularnych, bo te maszerowały na wojnę tylko z sułtanem. Coś więc zapewne źle przeczytał i przetłumaczył, a nie znając się na armiach 'wchodnich' napisał później bzdurę.

    OdpowiedzUsuń
  6. Роботи Guthrie, дійсно, містять багато помилок і то часто досить суттєвих, як, наприклад, топоніми і прізвища, і про це вже сказав Lockhart та Wilson однак, найбільшим недоліком перших 2-х його робіт є практична відсутність посилань на джерела, що дуже важливо. Книга 3-тя має посилання, однак не можна сказати, що їх достатньо. В усякому разі, книги Гатрі є хрестоматією саме військової сторони Тридцятилітньої війни.
    Щодо татар, товаришу, то я спочатку подумав про корпус капикулу а саме про Кафських яничар, але знайшов у Kacpera Sledzinski склад османської армії, він аналогічний викладеному Гатрі, але от 5 тисяч татар там було не "регулярних" а "dobrudzkich".

    OdpowiedzUsuń
  7. Przepraszam, ale na tym blogu odpowiadam tylko i wyłącznie na komentarze w języku polskim i angielskim.

    OdpowiedzUsuń