Dozwolenie niewiernym Żydom łuckim zboru rabańskiego

[Podziękowanie dla Bartka za podsunięcie tematu!]

Ciekawostka dotycząca tematyki umocnionych świątyń budowanych na terenach zagrożonych przez Tatarów. Obok klasztorów i cerkwi możemy tam znaleźć i synagogi, nazywane czasami bożnicami-warowniami. W 1624 roku w Łucku spłonął budynek synagogi, lokalna gmina wystąpiła więc do Zygmunta III o zezwolenie na budowę nowej. Król w przywileju podpisanym 5 maja 1626 roku udzielił na to zgody, zastrzegając że ma to być jednak budowla obronna. Doszło jednak do sporu z lokalnymi dominikanami, którzy nie chcieli by synagoga była większa niż ich własny kościół. Tu znów musiał interweniować król, który 5 sierpnia 1628 roku podtrzymał zgodę na budowę synagogi łuckiej, twierdząc że jest ona potrzebna dla inkursyi tatarskich i obrony miasta. Powyżej widzimy model wybudowanej umocnionej bożnicy.

Cofamy się jednak do przywileju królewskiego z 1626 roku, gdzie znajdziemy bardzo ciekawe informacje na temat tego jak miano przygotować synagogę jako miejsce obronne:

Warujemy, aby oni na wierzchu tejże szkoły swej dostateczną przeciwko nieprzyjaciołom ze wszystkich czterech stron do rozłożenia strzelby i bronienia się na niej uczyniwszy sposobność i porządną się kosztem swojem armatę zdobywszy, podczas najazdów pogańskich pewnych z między siebie osób do obrony według potrzeby miejsca tamtego na niej zostawiwszy, sami zarówno z mieszczany i obywatelami tamecznemi tam, gdzieby, strzeż Boże, jaka na miasto gwałtowna nawalność uderzyła, bywali i w niczym urzędowi miasta tamtego podczas nieprzyjacielskich niebezpieczeństw nie przeczyli, i owszem tedy odemże posłusznemi byli.