Są to ludzie dzicy, ale bardzo mężni.

[Tydzień mołdawski, wpis 2/7]

Mołdawska wojskowość XVII wieku nie była zbyt ceniona w Europie, kraj skupiał się bowiem albo na wojnach domowych albo uczestniczył jako niechętny sojusznik w kampaniach tureckich. Sprawa prezentowała się jednak zupełnie inaczej w XV i XVI wieku, kiedy to Mołdawianie walczyli bodaj przeciw wszystkim swoim sąsiadom, nierzadko ze sporymi sukcesami. To wtedy kanonik Stanisław Orzechowski tak oto miał opisać Mołdawian:

Są to ludzie dzicy, ale bardzo mężni. Nie ma drugiego narodu, który by mają kraj tak mały walczył o sławę wojenną z takim bohaterstwem przeciw tylu na raz otaczającym ich nieprzyjaciołom, którzy albo wojnę wydają, albo przed nimi się bronią, Stefan[1], który za życia ojców naszych panował w Dacji[2] pobił i zwyciężył w wielkiej wojnie niemal jednego lata[3] Bajazeta tureckiego[4], Macieja węgierskiego[5] i Jana Olbrachta[6] polskiego.

Sami Mołdawianie byli jednak nieco innego zdania o swoich walorach wojskowych w XVII wieku. Dymitr Kantemir (1673-1723), hospodar mołdawski, pisarz i historyk (to ten przystojniak którego widzimy powyżej), pozostawił po sobie wiele interesujących opisów Mołdawii, jej historii i jej wojskowości. Wśród jego zapisków znajdujemy i taki:

Pięciu Tatarów krymskich warto więcej niż dziesięciu budziackich, a pięciu Mołdawian – więcej niż dziesięciu Tatarów krymskich, pięciu zaś puszczan bije dziesięciu Mołdawian.

Owymi zagadkowymi puszczanami byli tzw. tigheceni/codreni. Byli to mieszkańcy puszczy nad rzeką Prut, chroniący granicę przed rajdami Tatarów budziackich. W XV wieku miał ich być aż 12 000, w XVI wieku 8000. Była to nieregularna jazda, która miała walczyć tak dzielnie z Tatarami że Kantemir w swoim Opisie Mołdawii miał ją nazwać najsilniejszym puklerzem Mołdawii.

---

[1] Stefan III Wielki (1433-1504), hospodar mołdawski w okresie 1457-1504.

[2] Mołdawii.

[3] Chodzi oczywiście o kilka konfliktów, toczonych w czasie panowania Stefana.

[4] Sułtan Bajazyd II (1447-1512).

[5] Maciej Korwin (1443-1490), król Węgier, Chorwacji i Czech.

[6] Jan I Olbracht (1459-1501), znany z nieszczęsnej wyprawy bukowińskiej.