Pan Mikołaj prowadzi rajtarów do Polski

Dawno nic nie pisałem o rajtarii litewskiej, na szczęście jest okazja naprawić to niedopatrzenie. Znalazłem bowiem (dzięki niech będą kolekcji cyfrowej Muzeum Historii Polski) bardzo ciekawy artykuł profesora Andrzeja Rachuby Litewski korpus posiłkowy przeciw rokoszowi Lubomirskiego w 1665 roku. Znaleźć tam można, jakże interesujący dla miłośników rajtarii, spis oddziałów litewskich wysłanych pod komendą Połubińskiego do Polski w 1665 roku. Mamy tam sporo rajtarów, pozwolę sobie więc przytoczyć fragmenty dotyczące tej formacji.

Pierwszą jednostką był leibskwadron (lejbszwadron) hetmana polnego litewskiego Michała Kazimierza Paca, wojewody smoleńskiego[1]. Składał się on z dwóch chorągwi:

- pierwsza liczyła 115 koni

- druga, dowodzona poprzednio przez Szymona Deppermana, a w tej kampanii przez rotmistrza Andrzeja Ipatewicza Moskiewicza, liczyła 92 konie.

Łącznie więc skwadron hetmański miał 207 koni.

Drugą, większą jednostką, był regiment dowodzony przez obersztera Mikołaja Szkultyna [von Schulte von Islitz][2]. Miał on na składzie 6 kornetów. We wcześniejszych kampaniach przeciwko Moskwie jego stan etatowy to 600 koni, jednak jak zaraz zobaczymy na wyprawę koronną wybrało się o wiele mniej rajtarów:

- kornet obersztera – 73 konie

- kornet oberszterlejtnanta Jana Minhauza (von Munchhausena)[3] – 61 koni

- kornet majora Frydrycha Meiera – 67 koni

- kornet rotmistrza Krzysztofa Meiera – 58 koni

- kornet rotmistrza Ezajarza Jęczmieńskiego [Gerstwenzweiga], którego (prawdopodobnie już w czasie kampanii) zastąpił Aleksander Buynowicz – 57 koni

- kornet rotmistrza Wilhelma Libennacha [Libenhoffa] – 63 koni

Łącznie regiment – 379 koni

Obydwie jednostki miały więc razem 586 koni.

Regiment dowodzony przez Szkultyna wziął udział w bitwie pod Częstochową, gdzie mógł odnieść – jak i reszta oddziałów litewskich – spore straty. Sam oberszter jest wymieniany z nazwiska w spisie wziętych do niewoli oficerów królewskich, brak tam jednak pozostałych rajtarów litewskich. Muszę coś w tym temacie poszukać, bo to bardzo ciekawe zagadnienie.

---

[1] Dawna jednostka hetmana Gosiewskiego.

[2] To także dawna jednostka hetmana Gosiewskiego, występująca teraz pod imieniem Paca.

[3] U Gosiewskiego był on majorem jednostki.