Kadrinazi radzi i odradza – cz. XXXI

Wracamy do kącika recenzji, a w nim nasz dobry znajomy, profesor Peter H. Wilson. Tym razem książka dosyć nietypowa, czyli The Thirty Years War. A Sourcebook, wydana po raz pierwszy w 2010 roku. To bardzo interesujący zbiór wypisów źródłowych dotyczących tego konfliktu, opracowanych i przetłumaczonych przez Wilsona. Po krótkim wstępie i kalendarium (w którym znajdziemy wydarzenia z lat 1517-1659) przechodzimy do sedna książki czyli materiałów źródłowych. Autor podzielił zbiór na 19 rozdziałów, w każdym z nich możemy znaleźć od trzech do ośmiu fragmentów źródłowych. Każdy rozdział jest poprzedzony obszernym wstępem, w który autor opisuje dane wydarzenia/aspekty wojny i przywołuje dla nich stosowne dokumenty. Poniżej załączam spis treści pracy, więc możecie się z niego zorientować jak szeroki ‘rozrzut’ materiałów można tam znajdziemy. W sumie to już mogło by wystarczyć za recenzję, bo widzimy jak wiele aspektów konfliktu zostało tu ujętych. Mamy więc ważne dokumenty (jak zapisy traktatów pokojowych i rozejmów), listy władców i generałów (w tym naszego króla Zygmunta III), informacje dotyczące bitew i walczących armii, a także fragmenty diariuszy i zapisków naocznych świadków wydarzeń (zarówno żołnierzy jak i cywili). Wszystko to odpowiednio opracowane, przy każdym dokumencie Wilson podaje też gdzie można znaleźć oryginalny zapis.

Biorąc pod uwagę, że do dokładnego studiowania Wojny Trzydziestoletniej wypadałoby znać przynajmniej cztery-pięć języków, omawiana książka jest wręcz manną z nieba dla zainteresowanych konfliktem. Daje bowiem okazję zapoznać się z materiałami które są – tak z racji językowej jak i dostępności – z reguły nieosiągalne dla przeciętnego czytelnika. Oczywiście nie jest to pozycja, którą można polecić komuś kto nigdy o tym konflikcie nie słyszał, bo mimo wstępów i komentarzy książka ta nie jest jednak historią Wojny Trzydziestoletniej. Świetnie sprawdza się jednak jako uzupełnienie innej pracy Wilsona, czyli Europe’s tragedy.

Wśród kilku miłych, acz użytecznych dodatków znajdziemy  indeks , który w tego typu tomie wydaje się wręcz niezbędny. Dwie mapy to Święte Cesarstwo Rzymskie w czasie wojny a także okręgi Cesarstwa (Kreise).

Końcowa ocena [według rankingu – trzeba mieć – można mieć – lepiej odpuścić – zdecydowanie unikać] to trzeba mieć. Książka jest bardzo interesującym zbiorem materiałów źródłowych, ukazuje wiele różnych aspektów wojny, zarówno z punktu widzenia władców, polityków, żołnierzy jak i cywili.