Kadrinazi radzi i odradza - cz. VI

Dzisiejsza recenzja dotyczy pracy Stéphane’a Thiona, French Armies of the Thirty Years’ War, wydanej w 2008 roku. Jest to angielska wersja książki, która w wersji francuskiej ukazała się wcześniej w tym samym roku. Autor, znany chociażby jako autor bloga De Rohan à Turenne, od wielu lat zajmuje się XVII-wieczną armią francuską.  Cóż tu dostajemy – mam oto przed sobą książkę sporego formatu (ani chybi A4), w miękkiej okładce, wydanej na bardzo dobrym papierze. Zawiera bardzo dużo ilustracji (o czym poniżej) i kilka map ze starych atlasów.

Praca podzielona jest następująco:

- wstęp

- krótki opis Wojny Trzydziestoletniej i okoliczności włączenia się Francji do tego konfliktu

- rozdział opisujący armię francuską w okresie 1617-1634; mamy tu podrozdziały o piechocie, kawalerii, artylerii, dowództwie armii a także liczebności i działaniach Francuzów w czasie kampanii wojennych

- kolejny rozdział – podzielony na takie podrozdziały jak poprzedni – pozwala nam się zapoznać z tym jak zmieniała się armia francuska w okresie 1635-1648, w czasie działań związanych z ‘francuskim’ etapem WT

- bardzo krótki rozdział o mundurach i sztandarach

- opis ważniejszych operacji armii francuskiej w czasie wojny

- aneksy (kalendarium wojny, relacje bitewne kilku francuskich oficerów, krótki artykuł o malowaniu ‘figurkowego’ popiersia kardynała Richelieu)

- bibliografia

Praca jest napisana niezwykle przystępnym językiem, do tego obficie okraszona cytatami z epoki, które pomagają się ‘wrzuć’ w klimat armii i jej żołnierzy. Informacje są podane przejrzyście, identyczny układ dwóch rozdziałów ‘armijnych’ pozwala także łatwo znaleźć szukane informacje, jeśli chcemy do czego wrócić przy późniejszej lekturze. Dla mnie osobiście bardzo interesujące są wyjątki z pamiętników francuskich oficerów, których normalnie – z racji nieznajomości języka – nie mógłbym z taką łatwością przeczytać.  

Wspominałem o kwestii ilustracji. Jest ich w tekście bardzo dużo: mamy zarówno zdjęcia eksponatów muzealnych (broń, uzbrojenie ochronne) jak i obrazy i rysunki. W przypadku tych ostatnich sporo z nich jest autorstwa XIX i XX-wiecznych artystów francuskich, co oczywiście każde podchodzić do nich nieco z rezerwą w kwestii wierności historycznej. W dwóch przypadkach mamy dwa obrazy dotyczące Angielskiej Wojny Domowej – ich obecność akurat dziwi. Niewątpliwie jednak tak duża ilość ilustracji pomaga Czytelnikowi w budowaniu wizerunki armii francuskiej, który nakreślił autor.

Próżno szukać w omawianej książce przypisów do podawanych przez autora informacji, ale też nie jest to praca naukowa, a próba przybliżenia Czytelnikom – zwłaszcza tym spoza Francji –  jak wyglądała struktura i liczebność armii francuskiej w toku przełomowego europejskiego konfliktu.

Wydaje mi się jednak, że spokojnie można było zrezygnować z 2-3 dużych (zajmujących po 2 strony) ilustracji, a na ich miejsce wstawić dokładniejsze mapy, na których zaznaczono by działania wojsk francuskich i główne bitwy z ich udziałem.

Na pewno interesujące było wydanie tej pozycji w języku polskim, aczkolwiek obawiam się, że z powodu znacznej ilości materiału ilustracyjnego książka taka mogłaby być stosunkowo droga. Nie jestem więc w stanie powiedzieć, czy jakikolwiek polski wydawca byłby zainteresowany przetłumaczeniem i wydaniem jej. Zainteresowanych tematem zachęcam do zakupy wersji angielskiej (lub francuskiej, jeżeli znacie język), sądzę że będziecie zadowoleni z zakupu.

Końcowa ocena [według rankingu: trzeba mieć - można mieć - lepiej odpuści - zdecydowanie unikać] to można mieć (zwłaszcza jeżeli ktoś jest zainteresowany armią francuską i/lub Wojną Trzydziestoletnią