Marcin Bielski w swojej Sprawie
rycerskiej… wydanej w 1569 roku opisał między innymi pokrótce wojskowość
krajów sąsiadujących z Rzplitą. Jego spostrzeżenia są bardzo ciekawe – tak w
kwestii taktyki jak i wyposażenia - pozwolę sobie więc w kilkuodcinkowym cyklu
zaprezentować je na blogu. Na początek – Węgrzy. Zapis za wersją wydaną w
ramach Archiwum domowego… z 1856
roku, co prawda wersja oryginalna jest dostępna w sieci, ale nie chcę sobie
jeszcze bardziej psuć wzroku przy jej odcyfrowywaniu.
Węgrowie są ludzie lekko
zbrojni w pancerzach z tarczą a z drzewem, na koniech równych jeżdżą zwłaszcza
usarze, ci się potkają z nieprzyjacielem dobrze zewszego skoku. Jeśli przełomią
czoło nieprzyjacielskie, poczną sobie dobrze, jeżeli nie przełomią, ustąpią
nazad, aby ich drudzy ratowali. Są dobrzy mężowie między nimi, bo często w
potrzebach bywają i obaczy zarazem wygraną, albo przegraną bitwę; przeto nie
chcą z innym narodem w ordynku stawać jedno sami z sobą, i nie są życzliwi
innemu narodowi sławy zwłaszcza Niemcom.
Pieszego ludu niebywa
z ich narodu, lecz z postronnego, ale Caklowie[1],
Hajducy, Marhalausy[2],
Słowacy, ci są bardzo skoczni pieszo, gdzie przejdzie w górach, żaden ich nie zwalczy,
bo skoczni są, bronią ich szabla, a tarcze małe, mają drudzy rohatyny i
rusznice, kamieńmi z gór ciskają, wiele ludzi zbiją pociski.
Caklowie - Székely/Szeklerzy?
OdpowiedzUsuńTeż się nad tym zastanawiałem, napisałem w tej sprawie do Marcina Sowy, być może jemu uda się to rozwikłać
OdpowiedzUsuńa u Marka Plewczynskiego w jego 'W sluzbie polskiego krola' nie jest wyjasnione - choc oczywiscie brzmi jak Szeklerzy -
OdpowiedzUsuńCaklowie to raczej Czangowie - węg. Csángók, w dużym uproszczeniu odłam Szeklerów.
OdpowiedzUsuńWielkie dzięki!
OdpowiedzUsuńTen komentarz został usunięty przez autora.
OdpowiedzUsuńW tekstach zrodlowych z konca XVI wieku ludność madziarskojęzyczną nazywano węgrami. Możliwe, że czangami zaczęto ich nazywać później. Ta forma caklowie może mieć podobną historię jak nazwisko Czekiel Kaspra Czekiela.
OdpowiedzUsuń