Udział piechoty wybranieckiej w wojnie 1626-1629 jest bardzo słabo znany. W materiałach źródłowych znajdujemy tylko nieco danych o liczebności wybrańców w poszczególnych latach. Brakuje jednak wzmianek o działaniach wojennych tych oddziałów, jak się wydaje akcje wybrańców są często zaliczone w poczet piechoty polsko-węgierskiej. Poniżej garść danych na ten interesujący, ale słabo zbadany temat.
W obliczu szwedzkiego ataku na Prusy rozpoczęto zbierania piechoty wybranieckiej, zapewne jako pierwsza pojawić się tam mogli wybrańcy lokalni, z ziem pruskich. Nie brali udziału w bitwie pod Gniewem, być może jednak wchodzili w skład zgrupowania oblegającego Ornetę.
Latem 1627 roku w składzie armii koronnej widzimy 1385 wybrańców. Poniżej lista jednostek (województwo, liczba wybrańców, następnie nazwisko rotmistrza)
- krakowskie i sandomierskie – 204 - Rybiński
- wielkopolskie – 158 - Wiadrowski
- mazowieckie – 190 - Pilichowski
- podlaskie – 190 - Taczanowski
- pruskie – 226 - Pągowski
- podolskie, kijowskie i bracławskie – 100 - Głuchowski
- lubelskie, wołyńskie i bełskie – 107 - Krzysztof Kwiliński
- ruskie– 200 - Mikołaj Zaćwilichowski
Oddziały te zapewne pełniły głównie funkcję garnizonową, brak bowiem wzmianek o tych rotmistrzach w opisach starć kampanii.
Ilu dokładnie wybrańców wzięło udział w kampanii 1628 roku – nie wiadomo. Według źródeł szwedzkich możemy jednak, jak sądzę, zidentyfikować kilku rotmistrzów wybranieckich, którzy mieli być obecni pod Grudziądzem i przy próbie odsieczy Brodnicy. Są to Tomasz Wołkowicki (dowodził wybrańcami z woj. mazowieckiego w 1629 roku) i Mikołaj Łoknicki (w 1629 roku dowodził wybrańcami z woj. podlaskiego). Z kolei rotmistrz Rybiński, dowodzący w 1627 roku wybrańcami z woj. krakowskiego i sandomierskiego, zginął przy próbie odbicia Brodnicy z rąk szwedzkich w listopadzie 1628 roku.
W 1629 roku armię wspierała o wiele mniejsza liczba wybrańców. Znajdujemy ich w Prusach tylko 420, z trzech województw:
- 100 z wielkopolskiego pod rotmistrzem Krzysztofem Kwilińskim
- 160 z mazowieckiego pod rotmistrzem Tomaszem Wołkowickim
- 160 z podlaskiego pod rotmistrzem Mikołajem Łoknickim
Temat zdecydowanie wymaga dokładniejszego zbadania i dokładnego przestudiowania materiałów źródłowych, wydaje się bowiem bardzo interesujący…
The numbers seem low or is this standard numbers and strengths or what was available?
OdpowiedzUsuńTheir number was never very high, the largest number of 'wybraniecka' was raised in 1596 - 2306 men.
OdpowiedzUsuń