Bangklhantzchoronsfski i spółka - armia koronna w grudniu 1626 roku

Nieoceniony Daniel Staberg (many thanks Daniel!) podesłał mi bardzo ciekawy list Hermana Wrangla, datowany na 28 grudnia 1626 roku, a pisany w Malborku. Wrangel opisuje w nim zeznania polskiego szlachcica Krzysztofa Zawadzkiego (tytułowany on jest jako Christoff Zawatzky lub Chrostoff Sawadsky), dotyczące liczebności części sił polskich w obozie na leżach zimowych. Poniżej moja wstępna próba identyfikacji tych oddziałów. Litera (K) oznacza oddział kwarciany przybyły do Prus z hetmanem Koniecpolskim. Jako pierwszy podaję zapis z oryginału, potem liczebność oddziału podaną w liście – potem identyfikację jednostki i jej liczebność z dostępnych mi źródeł polskich. Niestety wciąż jest tu sporo luk, jeżeli ktoś z Czytelników ma jakieś pomysły co do oddziałów których nie mogłem zweryfikować to serdecznie proszę o komentarze.

A. Husaria – jak się wydaje część oddziałów została błędnie zakwalifikowana do tej formacji

1. Unterm Felth. Konieczpolsky sein – 300 – (K) chorągiew husarii hetmana Koniecpolskiego – 250

2. Uterm jungen Prinzen des Konnings commandirt ein Leuthenampt Stopnien – 300 – chorągiew husarii królewicza Władysława Wazy pod porucznikiem Mikołajem Stogniewem

3. Steffan Konieczpolsky – 200 – (K) husaria Stefana Koniecpolskiego – 100

4. Nikel Potozky Star. Brassliawsky – 200 – (K) husaria Mikołaja Potockiego, wojewodzica bracawskiego – 100

5. Lukas Solkiefsky Star. Kalutzky – 200  - (K) husaria Łukasza Żołkiewskiego, starosty kałuskiego – 100

6. Tomasz Samoijskj Wojewoda – 200 – husaria Tomasza Zamoyskiego, wojewody kijowskiego (K) pod porucznikiem Janem Świeżyńskim-  150

7. Ein edelmann Kszisofski – 100 – być może chodzi o chorągiew husarii  Mikołaja Krzyczewskiego?

8. Starost Lelofski  - 100 – na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zidentyfikować tego oddziału

9. Zetner -100 – Cetner dowodził 100-konną chorągwią (K), ale była to rota kozacka a nie husarska

10. Herbert Star. Skalski  -150 – Mikołaj Herburt, starosta skalski, jak w powyższym przypadku dowodził 100-konną rotą kozacką (K)

11. Matirssin – 150 – na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zidentyfikować tego oddziału

12. Saphia Starost Rissky – 150 – litewska rota husarii Andrzeja Stanisława Sapiehy, starosty ryskiego

13. Kalinofski Starost. Winitzky – 200 – (K) husaria Adama Kalinowskiego, starosty winnickiego -  100

B. Rajtaria

1. Dehnhoof  -200 – rota Ernesta Denhoffa

2. Noch ien deutzscher ritmeister – 200 – kim był ów niemiecki rotmistrz? Może chodzi o jedną z kompanii regimentu Abramowicza?

3. Gnieows ein polscher ritmeister – 130 – Mikołaj Gniewosz dowodził chorągwią arkabuzerii

4. Noch ein polscher neue[r] ritmeister  -  100 – polskim rotmistrzem mógł być  Abrahamowicz (Abramowicz) lub Andrzej Kossakowski (K)

C. Jazda kozacka:

1. Kolutzkofsky  -100 – Kuliczkowski (K) - 100 lub 150

2. Stanisslafsky – 150 – Adam Stanisławski (K) - 100

3. Bangklhantzchoronsfski? – 150 – ten zapis jest niesamowity, wszak to Jan Bąk-Lanckoroński (K) –100

4. Ein Tarter, Temrogk  -150 – Samuel Temruk (K), tatarski rotmistrz chorągwi kozackiej -  100

5. Cziarnetzky- 100  - Piotr Czarniecki

6. Liascz – 150 – prawdopodbnie Samuel Łaszcz (K) - 100

7. Przilenssky  - 130 – Hermolus Przyłęcki (K) - 100

8. Medzinssky, des Felthauptman comp. -100 – prawdopodobnie Balcer Męciński (Męczyński) (K), skąd jednak pomysł że miała to być chorągiew hetmańska? - 200

9. Bohuss, in anderer Tarter – 150 – Jan Bogusz (K), tatarski rotmistrz chorągwi kozackiej -  150

10. Odrziwolski  - 100 – Jan Odrzywolski (K) - 100

11. Garwadzky – 200 - na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zidentyfikować tego oddziału

12. Malinssky – 150  - na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zidentyfikować tego oddziału

13. Wriszicz – 100 - na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zidentyfikować tego oddziału

14. Wrobliofsky – 150 - na dzień dzisiejszy nie jestem w stanie zidentyfikować tego oddziału

15. Starost. Horodolski mliodij (?) – 150 – starostą horodelskim był w tym czasie Stanisław Gabriel Zborowski, pod jego nazwiskiem nie znalazłem jednak żadnego oddziału w tej wojnie

D. Heydugken sind 5000. Drunter sind 400 Ungern, und ihr Oberst heist Nadolsky  – liczba hajduków znacznie przesadzona, kwarciani mieli tylko 1000 żołnierzy tej formacji, do tego w Prusach stacjonowała wtedy jeszcze jedna rota, licząca 200 żołnierzy. Samuel Nadolski nosił rangę kapitana królewskiego i był swoistym namiestnikiem piechoty węgierskiej i polskiej w armii Koniecpolskiego. Bardzo ciekawa jest wzmianka o owych 400 Węgrach – czyżby roty gwardii królewskiej wciąż pozostały w Prusach, ewentualnie mógłby to być ślad zaciągów węgierskich pośród oddziałów kwarcianych.

E. Deutzsch fusvolgk, derer Oberst Buthler genant, sind stargk 1200 mann. – niemieccy żołnierze mogą tu oznaczać zarówno piechotę jak i dragonię. Pułkownik Buthler to zapewne Jakub (Jacob) Butler, dowodzący kwarcianym regimentem dragonii.