poniedziałek, 20 kwietnia 2015

Sprawa rycerska... - Węgrzy


Marcin Bielski w swojej Sprawie rycerskiej… wydanej w 1569 roku opisał między innymi pokrótce wojskowość krajów sąsiadujących z Rzplitą. Jego spostrzeżenia są bardzo ciekawe – tak w kwestii taktyki jak i wyposażenia - pozwolę sobie więc w kilkuodcinkowym cyklu zaprezentować je na blogu. Na początek – Węgrzy. Zapis za wersją wydaną w ramach Archiwum domowego… z 1856 roku, co prawda wersja oryginalna jest dostępna w sieci, ale nie chcę sobie jeszcze bardziej psuć wzroku przy jej odcyfrowywaniu.
Węgrowie są ludzie lekko zbrojni w pancerzach z tarczą a z drzewem, na koniech równych jeżdżą zwłaszcza usarze, ci się potkają z nieprzyjacielem dobrze zewszego skoku. Jeśli przełomią czoło nieprzyjacielskie, poczną sobie dobrze, jeżeli nie przełomią, ustąpią nazad, aby ich drudzy ratowali. Są dobrzy mężowie między nimi, bo często w potrzebach bywają i obaczy zarazem wygraną, albo przegraną bitwę; przeto nie chcą z innym narodem w ordynku stawać jedno sami z sobą, i nie są życzliwi innemu narodowi sławy zwłaszcza Niemcom.
Pieszego ludu niebywa z ich narodu, lecz z postronnego, ale Caklowie[1], Hajducy, Marhalausy[2], Słowacy, ci są bardzo skoczni pieszo, gdzie przejdzie w górach, żaden ich nie zwalczy, bo skoczni są, bronią ich szabla, a tarcze małe, mają drudzy rohatyny i rusznice, kamieńmi z gór ciskają, wiele ludzi zbiją pociski.



[1] Tu nie mam pojęcia o kogo chodzi…
[2] Czyżby chodziło o martolosów?

7 komentarzy:

  1. Caklowie - Székely/Szeklerzy?

    OdpowiedzUsuń
  2. Też się nad tym zastanawiałem, napisałem w tej sprawie do Marcina Sowy, być może jemu uda się to rozwikłać

    OdpowiedzUsuń
  3. a u Marka Plewczynskiego w jego 'W sluzbie polskiego krola' nie jest wyjasnione - choc oczywiscie brzmi jak Szeklerzy -

    OdpowiedzUsuń
  4. Caklowie to raczej Czangowie - węg. Csángók, w dużym uproszczeniu odłam Szeklerów.

    OdpowiedzUsuń
  5. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  6. W tekstach zrodlowych z konca XVI wieku ludność madziarskojęzyczną nazywano węgrami. Możliwe, że czangami zaczęto ich nazywać później. Ta forma caklowie może mieć podobną historię jak nazwisko Czekiel Kaspra Czekiela.

    OdpowiedzUsuń