W 1938 roku Józef Jasnowski
opublikował w Przeglądzie
Historyczno-Wojskowym artykuł o działalności wojskowej Aleksandra Hilarego
Połubińskiego w latach 1650-1665. W jednym z przypisów możemy tam znaleźć bardzo
ciekawy dokument, zatytułowany Komput
chorągwi ordynowanych z obozu z pod Giegużyna do Kurlandii. Wymienione są w
nim chorągwie, które pod komendą Połubińskiego pomaszerowały w sierpniu 1659
roku do Kurlandii, by wesprzeć oddziały dywizji Komorskiego walczące tam ze
Szwedami. Dawno nie opracowywałem tego
typu spisu, więc może warto się temu przyjrzeć. Zapis podany przez Jasnowskiego
wymienia tylko typ chorągwi, tytuł (rzadziej nazwisko) rotmistrza i ilość
chorągwi danego oficera. Podałem te informacje kursywą, wszystkie dodatkowe
dane pochodzą ode mnie. Zidentyfikowany
rotmistrz i etatowa liczebność oddziału podane są w nawiasach kwadratowych,
dodatkowe informacje w przypisach. Oddziały dowodzone przez Połubińskiego
pochodziły z tzw. dywizji prawego skrzydła, pod komendą samego hetmana
wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy. W przypadku niektórych tytułów będę
musiał jeszcze sprawdzić w dodatkowych opracowaniach: w 1658 i 1659 roku doszło
do kilku przetasowań na stanowiskach. Dam znać kiedy uda mi się te informacje potwierdzić.
Chorągwie husarskie
Króla[porucznik
Aleksander Hilary Połubiński] – 1 [etat:
200 koni]
Hetmana [wielkiego
litewskiego Jana Pawła Sapiehy][1] – 1 [etat: 200 koni]
Chorągwie kozackie
Wojewody witebskiego [Władysława
Wołłowicza] – 1 [etat: 120 koni]
Podczaszego WXL.[Michała
Kazimierza Radziwiłła] – 1 [etat: 150
koni]
Pisarza polnego WXL. [Aleksandra Hilarego Połubińskiego] -1 [etat: 200 koni]
Stolnika WXL. [Krzysztofa
Potockiego] – 1 [etat: 100 koni]
Podstolego WXL. [Krzysztofa
Franciszka Sapiehy] – 1 [etat: 200
koni]
Strażnika WXL [Hrehorego
Mirskiego[9]]. – 1
Podkom[orzego]. orszańskiego [Krzysztofa Stetkiewicza] -1 [etat: 200 koni]
Chorążego orszańskiego
[Samuela Kmicica] – 1 [etat: 200
koni]
[Mikołaja] Szemiota [podkomorzyca
słonimskiego] – 1 [etat: 120 koni]
[Jana Karola] Dolskiego
[podkomorzego słonimskiego]– 1 [etat:
120 koni]
Chorągwie dragońskie
Hetmana leibkompania –
1 [etat: początkowo 400, w 1659 roku już prawdopodobnie 200 porcji]
Pisarza polnego WXL.
[Aleksandra Hilarego Połubińskiego] – 1 [etat: 100 lub 120 porcji]
Starosty żmudzkiego [Jana
Karola Hlebowicza] -1 [etat: 100 porcji]
Podstolego WXL. [Krzysztofa
Franciszka Sapiehy] -1 [etat: 120 porcji]
Wojewody brzeskiego [Maksymiliana
Brzozowskiego] -1[10]
Chorążego orszańskiego
[Samuela Kmicica]– 1 [etat: 150
porcji]
Kawalera[maltańskiego
Mikołaja Władysława Judyckiego] – 1 [etat:
120 porcji]
Bokuna– 1[11]
Bremera – 1[12]
[Jana/Johana?] Krigiera
[Krugera?] – 1 [etat: 120 porcji]
Chorągwie tatarskie
Pisarza polnego [Aleksandra
Hilarego Połubińskiego] – 1 [etat:
120 koni]
[Romana] Sienkiewicza –
1 [etat: 100 koni]
Piechota węgierska
[Felicjana] Bogusławskiego[13]
– 1 [etat: 150 porcji]
[Bolesława] Dziadkowskiego[14]
– 1 [etat: 120 porcji]
Baza źródłowa użyta do identyfikacji oddziałów:
- Andrzej Rachuba, Wysiłek mobilizacyjny Wielkiego Księstwa
Litewskiego w latach 1654-1667 [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości,
tom XLIII, Białystok 2007
- Marcin Gawęda, Połonka-Basia 1660, Warszawa 2005
- Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa
Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej
Rachuba, Kórnik 1994
[1]
Nota bene była to dawna chorągiew ks. Janusza Radziwiłła, przejęta przez
Sapiehę na przełomie 1655 i 1656 roku. Porucznikiem chorągwi był Władysław
Jerzy Chalecki, strażnik WXL.
[2]
Porucznik Jan Jacek Ogiński.
[3]
Porucznik Jerzy Władysław Kosiłło.
[4]
Porucznik Władysław Anforowicz.
[5]
Chorągiew „czarna”.
[6]
Chorągiew „biała”.
[7]
Chorągiew „błękitna”.
[8]
Chorągiew „czerwona”.
[9]
Utracił on urząd za to, że poparł ks. Janusza Radziwiłła. Na mocy amnestii z
sierpnia 1658 roku miał go odzyskać, jednak nigdy do tego nie doszło – zapewne dlatego
w dokumencie figuruje pod tym tytułem.
[10]
Nie udało mi się odnaleźć takiej jednostki, być może chodzi o liczący 400
porcji skwadron wojewodzica brzeskiego Stanisława Massalkiego? Oddział ten
jednak wszedł dopiero do służby we wrześniu 1659 roku.
[11]
Zapewne to Eberhard Fryderyk von Alten Bockum. Dowodził on dawnym regimentem
Wilhelma Korffa, miał także dodatkową freikompanię (liczącą 100 porcji), jednak
weszła ona do służby dopiero od września 1659 roku, nie może być więc
uwzględniona w powyższej liście.
[12]
Egidiusz Bremer dowodził od 9 sierpnia liczącą 170 porcji kompanią piechoty
cudzoziemskiej. Może więc chodzić o ten właśnie oddział, ewentualnie o jedną z
kompanii hetmańskich.
[13]
Chorągiew hetmana Sapiehy.
[14]
Chorągiew Jerzego Karola Hlebowicza.
I rozpiska gotowa ;)
OdpowiedzUsuńDokładnie, nawet na forum OiM zrobiłem o tym temat :)
OdpowiedzUsuń