Pan Mikołaj zranił, diabeł dzieła dokończył

Ciekawy epizod z polsko-litewskiej wyprawy na Wielkie Łuki w 1580 roku. Dotyczy podjazdu dowodzonego przez Andrzeja Zborowskiego, który starł się z jazdą moskiewską (w tym Tatarami). Szarża polskiej jazdy zaczęła się od mocnego uderzenia, prawie jako ptacy przeleciawszy, kopjiami w nie uderzyli. Polacy mieli tylko stracić kilka postrzelonych (tak z łuków jak i broni palnej) koni, zostało też rannych kilku towarzyszy. Wśród nich nieszkodliwie postrzelono bohatera naszej powiastki, Mikołaja Jazłowieckiego. Jazdę moskiewską złamano po krótkiej walce, pościg w wyniku którego wzięto do niewoli wielu przeciwników miał trwać cztery godziny.

Wspomniany pan Mikołaj miał w trakcie potyczki walczyć z Tatarzynem mężem wielkim. Gdy polski towarzysz zaatakował go, obrócił się pohaniec, ściął się z nim, uderzył go w rękę szablą, ręka mu ścierpła aż szablę upuścił, wszakoż zrazu dobył multana, natarł nań koniem, uderzył tak, że się koń z nim przewrócił. Pozbywszy konia pohaniec, znowu się do Jazłowieckiego rzucił, który mu w łeb dał pałaszem, on też na nim pancerz przeciął. Co bacząc, Stadnicki Stanisław, rotmistrz z domu Śrzeniawa bez krzyża[1], dokonał onego Tatarzyna.

To ciekawy przykład używana w toku starcia różnego uzbrojenia. Co jest jednak dla mnie konfudujące (bo też żaden spec od uzbrojenia ze mnie…) to opis broni właśnie. Jazłowiecki miał bowiem stracić szablę, potem dobyć multana, który tu wydaje się być innym określeniem na pałasz. Do tej pory wydawało mi się, że multanem nazywano szable pochodzenia mołdawskiego – dziwne byłoby bowiem, gdyby nasz bohater miał dwie różne szable i do tego jeszcze pałasz. Chyba że ktoś ma inny pomysł? Zapraszam w takim razie do komentowania.

A przepiękną wisienką na torcie jest to, że rannego Tatara dobił sam Diabeł Łańcucki…

---

[1] Szreniawa bez Krzyża.