Legia cudzoziemska pułkownika McKaya

James A. Fallon w swojej doskonałej pracy Scottish mercenaries in the service of Denmark and Sweden 1626-1632 podaje ogromną ilość niezwykle ciekawych informacji dotyczących wyspiarzy służących w armiach uwikłanych w Wojnę Trzydziestoletnią. Dotarł do wielu materiałów archiwalnych, które pomogły zrekonstruować przebieg służby różnych najemnych regimentów. Fragmentem który bardzo mnie zainteresował jest opis pochodzenia narodowego żołnierzy wchodzących w skład regimentu McKaya – bodaj najsłynniejszej szkockiej (przynajmniej z nazwy) jednostki na służbie duńskiej i szwedzkiej. Rolle popisowe niektórych kompanii tego regimentu zachowały się do naszych czasów i stanowią bardzo interesującą lekturę.

Przyjrzymy się kompanii kapitana Daniela Bulliona, która dołączyła do regimentu Mckaya jesienią 1629 roku, czyli w okresie służby na żołdzie duńskim. Mimo że regiment traktowany był jako szkocki, kompania Bulliona była niesamowitą mieszanką narodowości. Oddział składał się ze 128 żołnierzy i oficerów i znamy pochodzenie 87 spośród nich. Poniżej chciałbym się przyjrzeć dokładniej owej liście, pokazuje bowiem jakim tyglem narodowościowym bywały armie walczące w Wojnie Trzydziestoletniej.

- 2 Szkotów

- 22 Duńczyków (dokładniej rzecz biorąc – duńskich poddanych, gdyż 14 z nich było z Jutlandii, 3 z Zelandii, 3 z Holsztynu i 2 ze Szlezwiku)

- 4 Norwegów

- 3 Szwedów

- 10 Francuzów

- 1 mieszkaniec Wrocławia (znaczy się Breslau)

- 1 Gdańszczanin

- 1 mieszkaniec Braniewa (Braunsberg)

- 1 Czech (z Pragi)

- 2 Bawarów (mimo że Bawaria była wtedy w stanie wojny z Danią)

- 1 z Palatynatu (dokładniej rzecz biorąc z Worms)

- 2 Hessów

- 2 Westfalczyków

- 8 z Brunszwiku i Dolnej Saksonii

- 8 z Meklemburgii (w tym 3 ze Strzałowa/Straslundu)

- 1 mieszkaniec Wołogoszczy (Wolgast)

- 8 Sasów

- 8 Brandenburczyków

- 2 mieszkańców Harzu

Inna kompania przyłączona do regimentu w tym samym okresie – dowodzona przez majora Sinnota – także była ciekawym przykładem. W jej skład weszło:

- 3 Szkotów

- 8 Irlandczyków

- 2 Anglików

- 7 Norwegów

- 5 Holendrów

- 2 Duńczyków

- 40 żołnierzy z różnych regionów Niemiec

Kompania podpułkownika Roberta Munro (Monro) latem 1630 roku miała z kolei:

- 47 Szkotów

- 7 Niemców

- 5 Anglików

- 6 Duńczyków

Oczywiście nie oznacza to, że wszystkie kompanie w regimencie McKaya były tak niejednolite. Kompania pułkownika McKaya i  podpułkownika Johna Lindsaya składały się w całości ze Szkotów. Podane wyżej przykłady pokazują jednak, jaką sztuką mogło być dowodzenie takimi mieszanymi oddziałami – samo znalezienie języka komend zrozumiałego dla wszystkich żołnierzy mogło być problemem...